EΛΛΑΔΑ - ΤΟΥΡΚΙΑ - ΙΣΡΑΗΛ

""Το δίλημμα της Άγκυρας""
του Δημήτρη Μακροδημόπουλου


Είναι δυνατό σε ένα κράτος της Εγγύς ή της Μ. Ανατολής, όπως η Συρία ή
το Ιράκ, να επικρατήσει αποσπασματικά ένα δημοκρατικό καθεστώς με ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά, όπως π.χ. της Δανίας;

Διότι ο χαρακτήρας του πολιτικού καθεστώτος μιας χώρας και οι δυνατότητες περαιτέρω εκδημοκρατισμού της, αξιολογούνται με κριτήρια που αναφέρονται στην ιστορική της διαδρομή και στο πολιτικό περιβάλλον της περιοχής όπου ανήκει γεωγραφικά. Δεν είναι τυχαίο ότι τα κράτη περιοχών με ομοιογενή χαρακτηριστικά κυβερνώνται από καθεστώτα του ιδίου ή παρεμφερούς τύπου.

Η Δυτική Ευρώπη, η Λατινική Αμερική, η Μέση Ανατολή, η Αφρική αποτελούν πειστικά παραδείγματα. Δεν ήταν λοιπόν εφικτό στη Μ. Ανατολή, που χαρακτηρίζεται από τα δικτατορικά και φεουδαρχικά καθεστώτα όλων των κρατών της, να ανθίσει μια δημοκρατία δυτικού τύπου ώστε σήμερα να κατηγορείται ο Άσαντ. Επειδή μάλιστα τα σύνορα των κρατών της Μ. Ανατολής σχεδιάστηκαν με μοναδικό κριτήριο την εξισορρόπηση των ξένων συμφερόντων δημιουργώντας ανομοιογενή μορφώματα και εγκλωβίζοντας εθνοτικές και θρησκευτικές αντιπαλότητες, όπου επιχειρήθηκε η εγκαθίδρυση δημοκρατίας με τα όπλα, τα αποτελέσματα ήσαν καταστροφικά.

Σύμφωνα με τον Μάικλ Μαν, έναν από τους σημαντικότερους θεωρητικούς της ιστορικής κοινωνιολογίας, η επιβολή της εκλογικής διαδικασίας στο Ιράκ από τις ΗΠΑ με την στρατιωτική επέμβασή τους, επιδείνωσε τα αδιέξοδα της χώρας. Προξένησε και συνεχίζει να προξενεί εκατόμβη θυμάτων και οδήγησε το Ιράκ στο φάσμα της τριχοτόμησης, διότι αυξήθηκε η πόλωση στη χώρα με κριτήρια εθνοτικά και θρησκευτικά. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα στη Συρία που αποτελεί ένα πολυθρησκευτικό κράτος.

Πύλη εισόδου της πολιτικής των ΗΠΑ στην Εγγύς και τη Μ. Ανατολή, είναι η Τουρκία με την νεοθωμανική της πολιτική και φορέα το μετριοπαθές κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων. Η κατάρριψη του τουρκικού αεροσκάφους από τις συριακές δυνάμεις, προσέφερε τη δυνατότητα στη Τουρκία να εισβάλλει στο συριακό έδαφος και εν μέσω του εμφυλίου που μαίνετα,ι να επιβάλλει την καθεστωτική αλλαγή. Όμως το διακύβευμα θα ήταν δυσανάλογα μεγάλο.

Η Δαμασκός θεωρείται ως μία από τις δύο μητροπόλεις του αραβικού κόσμου, ως πρωτεύουσα του χαλιφάτου των Ομμευαδών, και ο αντίκτυπος θα ήταν δυσμενής στους λαούς των αραβικών κρατών. Επίσης, η Συρία αποτελεί τον προστάτη της Χεζμπολάχ και της παλαιστινιακής Χαμάς, η έδρα της οποίας βρίσκεται στη Δαμασκό και θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η καθεστωτική αλλαγή στη Δαμασκό θα καθιστούσε αδύναμες επιχειρησιακά τις δύο οργανώσεις.

Η Άγκυρα προφανώς δεν θα ήθελε να κατηγορηθεί για τις δυσμενείς προοπτικές που θα δημιουργήσει στο παλαιστινιακό η ανατροπή του Άσαντ.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το παλαιστινιακό ζήτημα, υπήρξε το διαβατήριο της προσέγγισης της Άγκυρας με τον Αραβικό κόσμο, μέσα από τη ρήξη των σχέσεών της με το Ισραήλ. Εκτός βέβαια και αν η Τουρκία αναλάβει τον ρόλο της ενίσχυσης της Χαμάς και της Χεζμπολάχ; ώστε να αποκοπεί ο ομφάλιος λώρος της Τεχεράνης με την Εγγύς Ανατολή και να διατηρήσει η Τουρκία την αξιοπιστία της στον Αραβικό κόσμο.

Βέβαια υπάρχει και η εσωτερική διάσταση στην περίπτωση εμπλοκής της Τουρκίας με τη Συρία. Όπως το σχέδιο «Βαριοπούλα», δηλαδή της ελληνοτουρκικής σύρραξης ύστερα από ένα στημένο επεισόδιο, θα έδινε τη δυνατότητα στο στρατό να ανατρέψει τον Ερντογάν, οι ίδιοι φόβοι θα πρέπει να ισχύουν στην περίπτωση εμπόλεμης κατάστασης με τη Συρία, σε μια περίοδο μάλιστα που οι στρατιωτικοί πνέουν μένεα κατά του Ερντογάν.

Αντίθετα, η Δαμασκός με την κατάρριψη του τουρκικού αεροσκάφους, έδειξε να πιστεύει ότι μια τουρκική εισβολή στο συριακό έδαφος αφενός θα συνένωνε τους Σύριους ενάντια στον εισβολέα ενώ, αφετέρου, θα εξέθετε τους αντικαθεστωτικούς ως συνεργαζόμενους με τον εχθρό. Το ρίσκο ήταν τεράστιο αλλά οι επιλογές της Δαμασκού είναι πολύ περιορισμένες.

Υπάρχει κανείς σήμερα, που να αμφισβητεί ότι η πολιτική της Άγκυρας στον Αραβικό κόσμο είναι πλήρως εναρμονισμένη με την πολιτική της Ουάσινγκτον; Έτσι ώστε σήμερα για πρώτη φορά η Ουάσινγκτον να διαθέτει δύο αντιδιαμετρικά αντίθετους τρόπους προώθησης των συμφερόντων της στην ευρύτερη περιοχή: Δια της ισχύος, μέσω της απειλής του Ισραήλ και δια της διπλωματίας, μέσω της Τουρκίας.

Όμως ο νέος ρόλος της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή, αντιδιαμετρικά αντίθετος με αυτόν του Ισραήλ, ήταν επόμενο να οδηγήσει τις σχέσεις των δύο χωρών σε αδιέξοδο. Μάλιστα η όξυνση των σχέσεων Τουρκίας – Ισραήλ δεν αντιστρατεύεται τα συμφέροντα των ΗΠΑ, αφού καθιστά πιο αξιόπιστη τη νεοθωμανική πολιτική της Άγκυρας στην Εγγύς και τη Μ. Ανατολή.

Αν όμως αυτή η όξυνση υπερβεί τα όρια και προκαλέσει την παρέμβαση της Ουάσινγκτον, τότε ποιά θα είναι η έκβαση των ελληνοτουρκικών σχέσεων χωρίς τη στήριξη του Ισραήλ;


protagon.gr

Πρόσφατα άρθρα στην κατηγορία 'Post'
■Ποιός φοράει τα παντελόνια;
■Η ΕΡΤ ενόχλησε
■Τα φύκια του κ. Νικολόπουλου κι οι μεταξωτές κορδέλες
■Οι Ταλιμπάν των πόλεων
■Πολιτική και Δικαιοσύνη