Κατάσταση ανάγκης

Κατάσταση ανάγκης

Από τον Χαράλαμπο Ανθόπουλο, Επίκουρο καθηγητή στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο «E» 10/3

Λίγο μετά τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου είχαμε επισημάνει από αυτήν τη στήλη (βλ. «Εθνος» 16/12/2009) ότι η επιτυχία της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ δεν θα εξαρτηθεί από την πιστή τήρηση του προεκλογικού προγράμματός της, αλλά από την ικανότητά της να αντιμετωπίσει την κατάσταση έκτακτης δημοσιονομικής ανάγκης στην οποία περιήλθε η χώρα, ύστερα από την καταστροφική εμπειρία της πενταετούς διακυβέρνησής της από τη Νέα Δημοκρατία και τον Κώστα Καραμανλή.

Εξάλλου, κατά την παρούσα ιστορική φάση, που χαρακτηρίζεται από την ταχύτητα και την αβεβαιότητα των οικονομικών και κοινωνικών σεναρίων και την αλληλεξάρτηση μεταξύ των κρατών και των αγορών, είναι σχεδόν αδύνατο να υπάρξει προεκλογικό ή κυβερνητικό πρόγραμμα χωρίς τροποποιήσεις και προσαρμογές, ανάλογα με τις περιστάσεις. Και, τελικά, αυτό που μετράει για την αξιολόγηση των κυβερνώντων από το εκλογικό σώμα είναι η ικανότητά τους να υπηρετήσουν αποτελεσματικά το γενικό συμφέρον, κάτι που εξηγεί και τη συντριβή της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου, αφού έγινε αντιληπτό στην κοινωνία -έστω και με κάποια καθυστέρηση- ότι η ηγετική ομάδα αυτού του κόμματος στην κυβέρνηση, τη Βουλή και τη Δημόσια Διοίκηση ήταν κατά βάθος αδιάφορη για την τύχη και το μέλλον της χώρας και αυτό που την ενδιέφερε περισσότερο, μέχρι την τελευταία στιγμή, ήταν η μεγιστοποίηση του κομματικού οφέλους, μέσα από τη χρήση -και την κατάχρηση- των κρατικών πόρων (ως μέρος που ισχύει για το όλο μπορεί να αναφερθεί η παραδειγματική στη φαυλότητά της περίπτωση των πολιτικών διορισμών στη Βουλή).

Υπό τις σημερινές συνθήκες το δίλημμα δεν είναι, λοιπόν, ανάμεσα στο γενικό συμφέρον, δηλαδή στην αποσόβηση της χρεοκοπίας της χώρας, και στη διαφύλαξη της πολιτικής και της ιδεολογικής καθαρότητας του ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ είναι ιστορικά υποχρεωμένο να θυσιάσει τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντά του, ακόμη και να δυσαρεστήσει την κοινωνική και εκλογική του βάση, λαμβάνοντας αντιδημοφιλείς αλλά εθνικά αναγκαίες αποφάσεις, για να μην καταρρεύσει η χώρα. Η ηθική στην πολιτική -μια καινούργια ιδέα για τη μεταπολιτευτική Ελλάδα- σημαίνει μεταξύ άλλων και αυτό: ότι τα κόμματα, και ιδίως το εκάστοτε κυβερνών κόμμα, πρέπει να προτιμούν το εθνικό καλό από το δικό τους καλό.

Πιστεύω ότι μέσα από αυτήν τη δοκιμασία το ΠΑΣΟΚ θα βγει τελικά ενδυναμωμένο στο εκλογικό σώμα, αλλά ακόμη και αν δεν συμβεί αυτό, όταν θα φτάσει η ώρα του εκλογικού ελέγχου, θα έχει εκπληρώσει μια σπουδαία εθνική αποστολή.
Η κυβέρνηση δεν θα πρέπει, βέβαια, να αγνοεί τις ενστάσεις των μελών της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της (αν και είναι μάλλον παράδοξο αυτές να εκφράζονται από τον εκπρόσωπο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, ο οποίος αναπληρώνει τον πρωθυπουργό μέσα στη Βουλή), τις ανησυχίες της κομματικής βάσης του ΠΑΣΟΚ, τις κινητοποιήσεις των συνδικάτων. Θα πρέπει, όμως, να διατηρήσει έναν βαθμό ανεξαρτησίας από αυτές τις πιέσεις και να μην υποκύψει στην παραδοσιακή μεταπολιτευτική λογική του «πολιτικού κόστους».