Eβίνα Περδίκη

DIMOPSIFISMA1Αντο δημοψήφισμα ήταν πριν 25 χρόνια, θα ψήφιζα ΝΑΙ. Γιατί μεγάλωσα σε εύπορη οικογένεια, με το καλό ιδιωτικό σχολείο, το πιάνο, τα γαλλικά, τις καλές τις γνωριμίες, την οικογενειακή επιχείρηση, αρκετά ακίνητα που κληρονόμησα από τον πατέρα μου και ένα εξασφαλισμένο μέλλον. Στ’ αλήθεια πίστευα τότε πως τα λεφτά δεν τελειώνουν ποτέ. Δεν παραπονιέμαι, έζησα καλή ζωή, και εμπειρίες που για αρκετούς ανήκουν στην σφαίρα της φαντασίας. Και μετά ήρθαν τα χαστούκια.

Μάθημα πρώτον: Ποτέ δεν είσαι ασφαλής, όσα λεφτά και να έχεις.
Όταν τελείωσα το σχολείο πήγα να βοηθήσω στο εργοστάσιο που ήταν η οικογενειακή μας επιχείρηση, και σπούδαζα ταυτόχρονα. Εκεί γνώρισα τους ανθρώπους του ΟΧΙ. Εξωπραγματικοί μου φαινόντουσαν στην αρχή οι άνθρωποι της φτώχειας, του μεροκάματου, μέχρι τότε τους είχα δει μόνο στην τηλεόραση και το σινεμά. Εκείνοι οι άνθρωποι όμως είχαν τη ελπίδα να ξεφύγουν. Και αρκετοί τα κατάφεραν,αν όχι εκείνοι, τα παιδιά τους. Τότε ο εργαζόμενος δεν ζούσε για να πληρώνει μόνο φόρους και λογαριασμούς. Μπορούσε ν’ αποταμιεύσει, μπορούσε να στήσει μια μικρή επιχείρηση, ν’ αποκτήσει ένα σπιτάκι. ένα αυτοκίνητο, και ίσως ένα εξοχικό. Και μετά ήρθαν τα δάνεια.

Mάθημα δεύτερο: Μην ξοδεύεις περισσότερα απ’ όσα βγάζεις.
Αυτό είναι ένα μάθημα που έμαθα νωρίς. Ημουνα από τους πρώτους που απέκτησαν πιστωτική κάρτα στην Ελλάδα. Και ξόδευα λες και θα πλήρωνε κάποιος άλλος, όπως και οι περισσότεροι φαντάζομαι, αλλιώς δεν θα φτάνανε εδώ που φτάσανε τα περισσότερα νοικοκυριά. Κάποια στιγμή μαζεύτηκε ένα εξωφρενικό για την εποχή και για την ηλικία μου ποσό, πήρα ψαλίδι, κατέστρεψα την κάρτα και ησύχασα. Και αρνούμαι έκτοτε να έχω πιστωτική. Κι’ αυτά τα για ώρα ανάγκης, τα ακούω βερεσέ, μια χρεωστική την ίδια δουλειά κάνει. Η τράπεζα δεν είναι ο καλός φίλος που θα σε ξελασπώσει στην ανάγκη σου.

Μάθημα τρίτο: Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντες.
Οι από μηχανής θεοί έχουν εκλείψει από την αρχαιότητα δυστυχώς, αλλά δεν λέμε να το συνειδητοποιήσουμε. Ο Τζέφερσον είχε πει ότι οι τράπεζες είναι πιο επικίνδυνες από τους πολιτικούς, την αστυνομία και τον στρατό μαζί. Μα τι καλωσυνάτες που είναι αυτές οι τράπεζες, τόση πλύση εγκεφάλου, ο χαμογελαστός τραπεζίτης που χαιδεύει στοργικά το κεφαλάκι του παιδιού της ευτυχισμένης οικογένειας που τον επισκέφτηκε να πάρει το πολυπόθητο δάνειο και ζήσαν αυτοί καλά… ή έτσι νόμιζαν. Η τράπεζα σας, ο φίλος σας, ο συνεργάτης σας, μαζί… Είχαν αρχίσει να μας σκάβουν τον λάκκο κι’ εμείς νομίζαμε πως μας χαρίζουν λεφτά. Πάρτε δάνεια, για ν’ αγοράσετε σπίτι, αυτοκίνητο, ηλεκτρικές συσκευές, να πάτε διακοπές, να κάνετε τον γάμο σας, και φυσικά να αγοράσετε μετοχές. Ακόμα και όταν φάγανε τις οικονομίες του κόσμου, βουτηγμένοι στο life style κανείς δεν είχε διάθεση να ξυπνήσει. Θέλαμε όλο και περισσότερα. Ξυπνήσαμε απότομα και βρεθήκαμε αλυσσοδεμένοι.

Μάθημα τέταρτο: Έχει ο Θεός, κάτι θα γίνει…
Μωρέ ο Θεός έχει, εμείς δεν έχουμε, και κυρίως μυαλό. Και το κακό είναι ότι δεν έχουμε καν ελπίδα να ξεφύγουμε. Θα πληρώνουμε για δεκαετίες εκτός από τις δικές μας σπατάλες, κι’ εκείνες των πολιτικών, τις μίζες, τις φούσκες, τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών που τα μετακύλισαν πάνω μας, τους τόκους επί των τόκων, δεν θα εξοφλήσουμε ποτέ. Ελπίζω πλέον να μάθατε πως 1+1 δεν κάνει 2, αλλά 2 συν τους τόκους…

Μάθημα πέμπτο: Κλισέ αλλά, κάθε τέλος, μια αρχή.
Η ζωή συνεχίζεται και μετά την καταστροφή. Εγώ τουλάχιστον αυτό έμαθα. Ημουν από τους τυχερούς που πτωχεύσαμε νωρίς οπότε όλα αυτά δεν βρίσκομαι στην φάση του σοκ που πιθανότατα βρίσκονται οι περισσότεροι. Από το ζενίθ, στο ναδίρ, η δεκαετία του 90 μας βρήκε ταπί και ψύχραιμους. Τα τελευταία χρόνια της οικογενειακής επιχείρησης ήταν τόσο οδυνηρά που σχεδόν τα έχω σβήσει. Δύο αναμνήσεις κράτησα. Την τελευταία ημέρα του εργοστασίου, είμασταν στο αυτοκίνητο η μητέρα μου, ο αδελφός μου κι’ εγώ και γυρνούσαμε σπίτι. Τόσα χρόνια ήταν μπροστά μας ένα βουνό, είχαμε επιτέλους φτάσει στην κορυφή και εκεί που νομίζεις ότι υπάρχει γκρεμός, σε βρίσκει η επίγνωση.

Θυμάμαι με ακρίβεια και σε ποιό σημείο της διαδρομής ένοιωσα αυτή την απίστευτη ανακούφιση. Είχαμε καταστραφεί και είχαν επιτέλους όλα τελειώσει, είμασταν επιτέλους ελεύθεροι και μπορούσαμε να ξεκινήσουμε μια νέα αρχή… Η δεύτερη στιγμή που κράτησα. Λίγες μέρες μετά, πήγα μόνη μου στο άδειο εργοστάσιο. Εγώ, η σιωπή και οι άδειοι τοίχοι. Βρήκα κάπου μια κιμωλία. Την πήρα και πήγα και έγραψα σε όλους τους τοίχους. ΗΜΟΥΝ ΕΔΩ. Φεύγοντας είδα τον φοίνικα της αυλής να λάμπει, να σφύζει από ζωή στο νεκρό εργοστάσιο. Αφησα ανοιχτή την βαρειά σιδερένια πόρτα πίσω μου.

Μάθημα έκτο: Ουκ εν τω πολλώ το ευ.
Εκτοτε συνέβησαν πολλά στην ζωή μου. Εκανα πολλά και διαφορετικά πράγματα, εποχές όπου τα οικονομικά μου ήταν άλλοτε καλά, άλλοτε άστα να πάνε. Κάποτε είχα ένα σωρό κλειδιά στο μπρελόκ μου, στράβωσε η κλειδαριά της μίζας του αυτοκινήτου από το βάρος, πόρτες πολλές κι’ ευθύνες άλλες τόσες. Τώρα έχω μόνο αυτά του σπιτιού μου. Κάποτε ήμουν κι’ εγώ μέλος αυτής της άπληστης κοινωνίας. Τώρα θέλω λίγα, την γαλήνη μου και την αξιοπρέπεια μου.

Μάθημα έβδομο: Είμαστε όλοι ένα.
Ναι το ξέρω ότι θα σας φανεί πολύ new age και σαχλαμάρες όμως αυτή είναι η αλήθεια. Εζησα από κοντά το ταξικό μίσος λόγω της καταγωγής μου, άνθρωποι που με τοποθέτησαν απέναντι απλά επειδή ο πατέρας μου έτυχε να είναι βιομήχανος. Εχω ένα σωρό ιστορίες που θα μπορούσα να διηγηθώ, καύτερα όχι γιατί θα χάσετε την εμπιστοσύνη σας στην ανθρώπινη φύση. Υπήρξα πλούσια, υπήρξα και φτωχή. Ας πούμε ότι έζησα και στα δυό στρατόπεδα, εκείνο του ΝΑΙ και εκείνο του ΟΧΙ. Είχα την τύχη να ζήσω στιγμές απόλυτης απελπισίας και εκείνες τις μοναδικές που συμβαίνει το αναπάντεχο και η ζωή σου χαμογελά ξανά, γεμίζεις αισιοδοξία και δύναμη και είσαι ικανός να πετύχεις τα πάντα.

Εγώ θα ψηφίσω ΟΧΙ για πολλούς λόγους. Ανάμεσα σ’ αυτούς οι αξίες μου, τα οικογενειακά πρότυπα, τα βιώματα μου, η ιστορία μας, η αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία. Κι’ επειδή πάντα προσπαθούσα να κυνηγάω τους φόβους μου και να τους σκοτώνω. Δεν την φοβάμαι την επόμενη μέρα γιατί ξέρω ότι θα επιβιώσω. Επειδή πήγα στη άλλη πλευρά και δεν γυρνάς πίσω ίδιος.

Υποθέτω πως πάντα θα βρίσκομαι πάντα ανάμεσα στους ανθρώπους του ΝΑΙ και του ΟΧΙ, χωρίς στ’ αλήθεια ν’ ανήκω πουθενα. Δεν χρειαζόμαστε ταμπελάκια για να προσδιορίσουμε την ταυτότητα μας. Ολα αυτά που συμβαίνουν γύρω μου, ο φανατισμός, ο διχασμός, οι υστερίες μου προκαλούν άλλοτε αηδία κι’ άλλοτε θλίψη. Αρνούμαι να συμμετέχω σ’ αυτό. Ας ψηφίσει ο καθένας ανάλογα με τα βιώματα, τους φόβους, τα συμφέροντα ή την συνείδηση του.

Δεν θέλω να πείσω κανέναν και κανένας δεν έχει δικαίωμα να κρίνει τον άλλον γιατί δεν βρίσκεται στην θέση του. Θα μπορούσα να πω ότι ανήκω στους βολεμένους, όχι με εισοδηματικά κριτήρια, αλλά σχετικά ασφαλής. Με μεγάλη επιφύλαξη γιατί όπως προείπαμε ασφάλεια δεν υπάρχει.

Ο άντρας μου είναι Ελβετός υπήκοος, αύριο το πρωί να πάμε στην πρεσβεία να ζητήσουμε επαναπατρισμό, θα μας πληρώσουν τα εισητήρια, θα μας δώσουν ένα βοήθημα, θα μας βρουν ένα σπίτι και κάποια δουλειά. Γιατί υπάρχουν και χώρες, πιο στοργικές από την μαμά Ευρώπη, που φροντίζουν τους πολίτες τους και δεν τους πατάνε σαν τις κατσαρίδες να βγάλουν ζουμί. Αλλά πριν απ’ αυτήν την έσχατη λύση, υπάρχει μια γη και τα χέρια μας που μπορούν να μας θρέψουν.

Σήμερα μου συνέβη το εξής. Συμπέσαμε οι γείτονες και είπαμε πως θα είμαστε όλοι εδώ, ο ένας για τον άλλον, ότι κι’ αν συμβεί. Και συγκινηθήκαμε και χωρίσαμε γελώντας ότι στην τελική θα βγαίνουμε όλοι παρέα να ψαρεύουμε αν δεν έχουμε να φάμε. Εκεί που λες ότι η ανθρωπιά τείνει να εκλείψει, εμένα κάτι τέτοιες στιγμές μου φέρνουν δάκρυα στα μάτια.

Και ναι, ίσως υπάρχει ελπίδα. Ας σταθούμε μια φορά στο ύψος των περιστάσεων, ας ξεπεράσουμε επιτέλους τους εαυτούς μας, αν μη τι άλλο η Ιστορία μας θα έπρεπε να μας έχει διδάξει κάτι. Αδελφοφάδες, με συγκλόνισε αυτή η λέξη όταν την πρωτοδιάβσσα σε κάποιο βιβλίο του Καζαντζάκη. Επειδή δεν υπάρχει καλύτερη λέξη για να μας περιγράψει. Ξυπνήστε, σεβαστείτε επιτέλους την άποψη του άλλου, και επιτέλους σταματείστε να τσακωνόσαστε! Στην δύσκολη σας ώρα αυτός που θα σας σταθεί δεν θα είναι όλοι αυτοί με το αζημείωτο εθνοσωτήρες αλλά ο διπλανός σας.


*Η Εβίνα Περδίκη είναι blogger.