ΝΙΚΟΣ ΠΛΟΥΜΠΙΔΗΣ

Ο Νίκος Πλουμπίδης, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, ήταν ο άνθρωπος που όντας καταζητούμενος  προσπάθησε να σώσει το Νίκο Μπελογιάννη. Ήταν ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στο ΚΚΕ και την αντίσταση. Ήταν επίσης ο άνθρωπος που με απόφαση του κόμματος που υπηρέτησε χαρακτηρίστηκε «πράκτορας της Ασφάλειας και των Άγγλων». Μια απόφαση που αργότερα χαρακτηρίστηκε «τραγικό λάθος». Συνελήφθη το Νοέμβριο του 1952 και καταδικάστηκε σε θάνατο για κατασκοπεία. Εκτελέστηκε στις 14 Αυγούστου του 1954 χωρίς ποτέ να αποκηρύξει το ΚΚΕ.  Αρνήθηκε τη θεία μετάληψη, την κάλυψη των ματιών του και πέθανε τραγουδώντας τη «Διεθνή».

Με αφορμή την επέτειο θανάτου του,  σας  παρουσιάζουμε  μια σειρά από μαρτυρίες ανθρώπων που τον γνώρισαν και φωτίζουν τη δράση του και την ιστορία του.


TVXS.GR
-------


Η μαρτυρία του Λεωνίδα Τζεφρώνη*

Στο Βουκουρέστι έμεινα ώς το Σεπτέμβριο του 1952, όταν με κάλεσε ο Ζαχαριάδης και μου είπε: «Θα φύγεις, θα πας κάτω στην παρανομία. Εγώ δεν θα σου πω τίποτα συγκεκριμένο, εύχομαι να είναι επιτυχής η δουλειά σου και το έργο σου. Μερικές μέρες πριν από την αναχώρηση σου, ο Βλαντάς θα σε ενημερώσει συγκεκριμένα για το τι θα κάνεις.

Είχε προηγηθεί η εκτέλεση του Μπελογιάννη πριν μερικούς μήνες. Ξεκίνησα λοιπόν για την Αθήνα μέσω Βουλγαρίας. Μαζί με ένα σύνδεσμο που είχε κάνει αντάρτης, πήγαμε με ένα βουλγάρικο τζιπ σε μια κορυφή, στο βουνό Μπέλες. Αφήσαμε το αυτοκίνητο και περπατώντας φτάσαμε στις Σέρρες. Από κει πήγα με λεωφορείο ώς τη Θεσσαλονίκη και ύστερα κατέβηκα με το τρένο στην Αθήνα. Η αποστολή μου δεν ήταν να αναλάβω το παράνομο κλιμάκιο αφού δεν υπήρχε καν κλιμάκιο. Το κόμμα είχε αποφασίσει απλώς να εξακολουθήσει να στέλνει στην Ελλάδα παρανόμους.

Στην Αθήνα με παρέλαβε κάποιος και πήγα σε ένα σπίτι-ήταν η γιάφκα όπου αντάμωσα με τον Σταύρο Κασιμάτη. Μου έδωσε ό,τι επαφές είχε να μου δώσει και με συνέδεσε με τον Κώστα Φιλίνη που έμενε σε άλλο σπίτι. Με τον Κώστα μείναμε μαζί στο σπίτι αυτό μερικούς μήνες, ώσπου βγήκε στο εξωτερικό.

Πριν φύγω από το Βουκουρέστι, ο Βλαντάς, στις εντολές που μου είχε δώσει, μου είχε πει: «Άμα θα πας κάτω, πρώτα πρώτα μακριά από τον Πλουμπίδη, τον ‘‘μπάρμπα’’ όπως τον λέγανε. Διότι είναι ύποπτος, έχουμε πληροφορίες ότι είναι χαφιές. Δεν θα έχεις καμία συνάντηση μαζί του».

Πού να φανταστώ εγώ την αλήθεια; Ό,τι λέγανε, εγώ θεωρούσα πως ήταν αληθινό. «Και έχε υπόψη σου», είχε προσθέσει ο Βλαντάς, «ότι έχουμε αμφιβολίες και υποψίες και για τον Κασιμάτη». Γνώριζα τον Κασιμάτη από την Κατοχή και ανησύχησα όταν το άκουσα αυτό. «Άκουσε που σ’ το λέω εγώ, μου είχε πει ο Βλαντάς, «που είμαι και συγγενής του». Ο Βλαντάς είχε παντρευτεί την αδελφή του Κασιμάτη.

Δεν του είπα τίποτα του Κασιμάτη όταν συναντηθήκαμε. Ο Κασιμάτης ήταν ένας από εκείνους που προσπαθούσαν να πείσουν το κόμμα ότι ο Πλουμπίδης είναι πράκτορας. Θυμάμαι ότι, πριν φύγω το 1952 για την Ελλάδα, βρέθηκα στη Ανατ. Γερμανία σε ένα τμήμα στελεχών μαζί με άλλους και μας είχαν αναθέσει να τακτοποιούμε τους φακέλους των στελεχών. Υπήρχε πολύ υλικό από το αντάρτικο και μετά, το οποίο θα έπρεπε να βάλουμε σε μια τάξη. Εκεί λοιπόν υπήρχε κι ένας φάκελος του Πλουμπίδη. Είχαν έρθει πέντε-έξι εκθέσεις από την Ελλάδα με την υπογραφή του Κασιμάτη, στις οποίες επέμενε ότι ο «μπάρμπας» είναι ύποπτος. Ανέφερε διάφορα περιστατικά, όχι τίποτα σπουδαία, ότι στο τάδε ραντεβού έγινε εκείνο, στο τάδε το άλλο. Εάν αυτό ήταν δική του πεποίθηση ή εάν ήταν βαλτός να το κάνει, δεν το ξέρω.

Στην Αθήνα τότε είχαν διαλυθεί όλες οι οργανώσεις, υπήρχαν σκόρπια κάπου 25-30 άτομα. Τον καιρό του Εμφυλίου είχε στην ουσία διαλυθεί όλο το παράνομο σύστημα. Κι όσοι ήταν στην Αθήνα, όπως ο Πλουμπίδης και ο Κασιμάτης, απλώς κρατούσαν επαφή μεταξύ τους και με κάποια στελέχη. Δυνατότητες για να κάνουν μαζικές εκδηλώσεις δεν υπήρχαν τότε και δεν φταίνε αυτοί, δεν ήταν δυνατόν να γίνουν τέτοιες εκδηλώσεις. Στην Αθήνα συνάντησα κάποιους ανθρώπους και άρχισαν σιγά σιγά να οικοδομούνται οργανώσεις. Απ αυτήν την άποψη η προσπάθειά μας είχε κάποιο αποτέλεσμα, αλλά τελικά καμιά συγκεκριμένη μαζική δουλειά δεν κάναμε. Παρόμοια ήταν η εικόνα και στην υπόλοιπη Ελλάδα...

...Όταν πιάσανε τον Πλουμπίδη το Νοέμβριο του ’52, εγώ έμενα μαζί με τον Φιλίνη στο σπίτι ενός παιδιού που ήταν τότε έφεδρος ανθυπολοχαγός, ήξερε γαλλικά και αγγλικά και τον είχαν διερμηνέα σε κάποια υπηρεσία στο Γενικό Επιτελείο. ΄Ημαστε και οι τρεις στο σπίτι του όταν ακούσαμε το βράδυ από το ραδιόφωνο ότι πιάστηκε ο Πλουμπίδης. Το άλλο παιδί ξαφνιάστηκε. Εγώ με τον Φιλίνη _το είχα πει στον Φιλίνη αυτό που μου είχαν πει στο Βουκουρέστι για τον Πλουμπίδη_ σαν να χαμογελάσαμε. Και το παιδί μάς είδε έτσι και αναρωτήθηκε αλλά δεν μας είπε τίποτα. Ύστερα από δυο μέρες, το βράδυ, ακούσαμε το σταθμό της <Ελεύθερης Ελλάδας» από το εξωτερικό που έλεγε: η Ασφάλεια ανακοίνωσε ότι συνελήφθη ο από δεκαετίες πράκτοράς της, ο οποίος δρούσε στις γραμμές του ΚΚΕ. Και το παιδί λίγο σαν να αναθάρρησε και είπε: «Γι’ αυτό εσείς χαμογελάσατε όταν ακούσατε για τη σύλληψη του Πλουμπίδη. Κάτι ξέρατε». Εμείς δεν είχαμε φανταστεί ότι είχε φτάσει μέχρι εκεί το κόμμα, ώστε να βγάζει το κάθε στέλεχος πράκτορα, χωρίς να έχει κανένα στοιχείο.

Όταν με έπιασαν το 1954, ήρθε ένα πρωί του Αυγούστου ο Κροντήρης, ο υποδιοικητής της Ασφάλειας, στο κελί μου, με ξύπνησε και μου είπε: «Ο φίλος σου πάει». «Δεν καταλαβαίνω… ποιος φίλος μου;» «Ο Πλουμπίδης», μου απάντησε. «Έγινε σήμερα η εκτέλεση… από κει έρχομαι και σ’ το λέω». «Και γιατί μου το λες;» «Για να καταλάβεις τι περιμένει κι εσένα». «Το ξέρω, μου το ’χετε πει κι άλλη φορά». Είχα όμως στο μυαλό μου τη γραμμή του κόμματος  ότι ο Πλουμπίδης ήταν πράκτορας και δεν πίστεψα ότι τελικά είχε γίνει η εκτέλεση και ότι το κόμμα έλεγε ψέματα.

Στα μέσα του Νοέμβρη τελείωσε η κράτησή μου στην ασφάλεια και με μετέφεραν  στη φυλακή της Αλικαρνασσού στην Κρήτη. Στο πλοίο που πηγαίναμε, ήμασταν στο κατάστρωμα ένας αξιωματικός της Χωροφυλακής, τρεις χωροφύλακες κι εγώ. Τη νύχτα, ο αξιωματικός έγειρε και πήρε έναν υπνάκο. Και οι τρεις χωροφύλακες μου έπιασαν τη συζήτηση γιατί είχαν μάθει ποιος είμαι. Με ρωτούσαν πώς είναι η ζωή στις σοσιαλιστικές χώρες. Προσπαθούσα να τους εξηγήσω ότι η ζωή εκεί είναι πολύ καλύτερη απ’ ό,τι στην Ελλάδα. Και κάποια στιγμή μού λέει ένας απ’ αυτούς:
«Καλά τα λες, κι εγώ ξέρω ότι πολλοί από σας είναι πολύ καλοί άνθρωποι. Αλλά πώς να σας πιστέψω αφού λέτε ψέματα;» «Τι θα πει ότι λέμε ψέματα;» του είπα. «Αυτά που σου είπα εγώ είναι ψέματα;» «Όχι, δεν λέω αυτό αλλά  νά,  πριν από μερικούς μήνες έγινε η εκτέλεση του Πλουμπίδη και ο σταθμός σας είπε ότι ο άνθρωπος δεν εκτελέστηκε αλλά ότι τον έστειλε η κυβέρνηση στην Αμερική. Πώς να το πιστέψω;  Ένας φίλος μου που ήταν στο εκτελεστικό απόσπασμα μού αφηγήθηκε λέξη προς λέξη πώς έγινε η ιστορία. Δεν θα πιστέψω το φίλο μου και θα πιστέψω το σταθμό σας;»

Τα έχασα εκείνη τη στιγμή και τότε άρχισα να υποψιάζομαι ότι ο Πλουμπίδης δεν ήταν πράκτορας. Τότε ο κόσμος δεν είχε ακόμα υποψιαστεί ότι μπορεί να υπάρχει τέτοια διαφθορά στην ηγεσία. Είχε δημιουργηθεί μια πίστη στα μέλη και τους οπαδούς του ΚΚΕ από τα χρόνια της Κατοχής, εξαιτίας του πρωτοποριακού ρόλου που έπαιξε τα χρόνια εκείνα το κόμμα . Η Αντίσταση δεν οφείλεται βέβαια μόνο στην ηγεσία του ΚΚΕ, το καλό ήταν ότι οι επικεφαλής του ΚΚΕ πήραν την πρωτοβουλία και κινήθηκαν πρώτοι. Η συμμετοχή και η μαζικότητα του κινήματος της Κατοχής ήταν αυθόρμητη, ήταν η συνέχεια του Αλβανικού έπους.

Γιατί και στο αλβανικό μέτωπο δεν πήγε ο κόσμος επειδή τους είχε πει ο Μεταξάς να πάνε να πολεμήσουν και να σκοτωθούν. Ήταν το πατριωτικό αίσθημα των ανθρώπων που ήταν σε έξαρση. Το ίδιο συνέβη και μετά. Όταν συνδέθηκε ο αγώνας του καθενός μας με την πίστη στην ηγεσία του κόμματος, ήταν τότε αδιανόητο να φανταστούμε ότι είναι τόσο διεφθαρμένοι αυτοί οι ηγέτες. Γι’ αυτό και τους πιστέψαμε τότε....

Λεωνίδας  Τζεφρώνης

tvxs.gr


===================================================================


Η μαρτυρία του Σταύρου Κασσιμάτη*


'Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, είχαμε εμείς σαν νεολαία την αίσθηση ότι δεν νιώθαμε ικανοποιημένοι από τη δράση τη διαφωτιστική, από την απεργιακή δράση στα σχολειά ή στα εργοστάσια, η οποία τσακιζόταν αιματηρά. Να δημιουργήσουμε, σαν νεολαία, μάχιμα τμήματα μέσα στις πόλεις, δεν μας το επιτρέπανε. Λέγανε πως η νεολαία δεν είναι ώριμη και τα λοιπά, αλλά εγώ δεν το νομίζω σωστό, γιατί όλοι οι αγώνες με τη νεολαία γίνονται και είχαμε ώριμα στελέχη για μαχητικές ομάδες και χτυπήματα μέσα στην πόλη. Δεν μας αφήσανε. Είχαμε πάρει μερικά μέτρα παρανομίας, αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, αλλά δεν ήμαστε προσανατολισμένοι να δημιουργήσουμε μάχιμα τμήματα, να στείλουμε μαχητές στο βουνό.Η καθοδήγηση του κόμματος δεν μας ικανοποιούσε. Το είχαμε συνειδητοποιήσει και ψάχναμε για διεξόδους.

Όταν λοιπόν γίνανε τα χτυπήματα του ’49 στην καρδιά της παράνομης οργάνωσης του Κομμουνιστικού Κόμματος και πιάστηκαν οι Αναστασιάδης, Καββαδίας, και διάφοροι άλλοι, εγώ εκείνη την περίοδο βρισκόμουν κατά κάποιον τρόπο στην μπάντα, για να μην πω απομονωμένος - προσωπικά πιστεύω ότι ήμουν απομονωμένος με ευθύνη του Πλουμπίδη. Όταν βλέπω τόσες συλλήψεις καταλαβαίνω ότι εγώ δεν μπορώ να κάθομαι στην εφεδρεία. Παρατηρούσα ότι επικρατούσε σύγχυση. Ο Αναστασιάδης μήναγε από τη φυλακή να απομονωθεί ο τάδε, ο άλλος είναι χαφιές και τα λοιπά. Έψαχνα να βρω τον Πλουμπίδη που ήταν καθοδηγητής μου, δεν μπορούσα να τον βρω. Σκέφτηκα τότε να μαζέψω τους νεολαίους και να προσπαθήσουμε να κάνουμε δουλειά ανεξάρτητη, όχι μόνο στη νεολαία αλλά και στο κόμμα. Δηλαδή να δημιουργήσουμε μια καινούργια οργάνωση, όσο μπορούμε και όπως μπορούμε, και να κάνουμε μια καινούργια εξόρμηση.

Έτσι, αρχές του 1949 αποφασίσαμε να φτιάξουμε το δεύτερο καθοδηγητικό κέντρο. Στην αρχή μαζευτήκαμε σε ένα σπίτι και όταν τους είπα την πρόταση τα παιδιά πέσανε από τα σύννεφα με αυτή την πρωτοβουλία. «Έχουμε εντολή απέξω», έλεγε ο Διβάρης, «να κάνουμε αυτή τη δουλειά;» Του είπα:
«Όχι, δεν έχουμε καμία εντολή». Ήταν οι διστακτικοί. Με τη Φώφη Λαζάρου είχαμε συζητήσει πιο μπροστά. Τον Φιλίνη τον βγάλαμε από την αναμονή που τον είχαμε για να τον στείλουμε έξω - είχε κάτσει περίπου ένα χρόνο σε μιας θείας του το σπίτι, αλλά δεν ερχόταν κανένας σύνδεσμος. Αποφασίσαμε οι τέσσερις να φτιάξουμε αυτή την οργάνωση και ξεχυθήκαμε. Εμένα έπειτα από ένα διάστημα μου μπαίνει στο μυαλό να πιάσω επαφή με έξω για να αναγγείλω τη σύσταση της οργάνωσης, γιατί μπορούσαν να μου πούνε και όχι.

Βρήκα από τη γυναίκα του Φαράκου, μια διεύθυνση στην Ελβετία μέσω της οποίας αλληλογραφούσε με τον άντρα της, έστειλα ένα γράμμα συγκαλυμμένο, ότι δηλαδή εμείς υπάρχουμε και ζούμε, που εάν το διάβαζε κάποιος που ήξερε καταλάβαινε αμέσως τι θέλεις να πεις. Απάντηση δεν πήραμε, αλλά, όπως έμαθα μετά, ο Φαράκος το έδωσε το γράμμα. Έπειτα μου ήρθε η ιδέα να στείλω τη Φώφη να πάει στη σοβιετική πρεσβεία, όπου συναντήσε τον Βελιτσάνσκι, έναν σοβιετικό ανταποκριτή. Του είπαμε για τη δράση μας και αυτός δέχτηκε να μεταφέρει τα σημειώματά μου. Απάντηση δεν πήραμε, αλλά πάντως το γεγονός ότι δέχτηκε έδωσε στην προσπάθειά μας κάποιο βάρος, ότι τέλος πάντων δεν απορρίπτεται. Όπως έμαθα αργότερα, τα γράμματα αυτά καθυστέρησε πολύ να τα πάρει ο Ζαχαριάδης, μόνο του τα αναγγέλλανε - και αυτό. όπως και πολλά άλλα, δείχνει ποιες ήταν οι σχέσεις του Ζαχαριάδη με τους Σοβιετικούς.

Υπόθεση Μπελογιάννη

Ο Μπελογιάννης ήρθε με αποστολή από το κόμμα. Ήταν ήρωας του εμφυλίου πολέμου και της κατοχής, ένας διανοούμενος αλλά και αγωνιστής, όχι χαρτογιακάς. Ήρθε με αέρα, δηλαδή άφοβα, σαν το ψάρι μέσα στο νερό της παρανομίας. Συνδεθήκαμε και προσπαθήσαμε να τον κατατοπίσουμε και για τη δουλειά μας. Αυτός κρατούσε χωριστή επαφή μαζί μου. Ο Ζαχαριάδης του είπε να αποφύγει τον Πλουμπίδη - υπήρχε εντολή ξεκάθαρη επάνω σ’ αυτό, να πάρει ό,τι είναι δυνατόν από τον Πλουμπίδη και να προσπαθήσει να τον βάλει στην μπάντα και να τον στείλει έξω.

Στην αρχή, τον Μπελογιάννη τον έβλεπα στο σπίτι που ανέφερα, του Μετς. Είχαμε κάθε εβδομάδα ραντεβού, του έκανα έκθεση δράσης, αυτός μου μετέφερε τη γραμμή, γιατί τη γραμμή την ακούγαμε μεν από τον ραδιοφωνικό σταθμό του κόμματος στο εξωτερικό αλλά με πάρα πολλά παράσιτα. Εν πάση περιπτώσει, την καταλαβαίναμε, την ξέραμε. Εκείνο που παίρναμε κυρίως από τον Μπελογιάννη ήταν η αισιόδοξη πάντα προοπτική ότι το κίνημα θα ανέβει, θα ανασυγκροτηθεί. Υπάρχει από πίσω η Σοβιετική Ένωση, τεράστια δύναμη, κι αυτά κι εκείνα.

Έχω γράψει κι ένα άρθρο στον Νέο Κόσμο για τον Μπελογιάννη στην Αθήνα. Περιληπτικά, ήταν ένας λεβέντης και όπως κάθε λεβέντης, είχε γνώρισμα την υπερβολή. Ρίχτηκε με τα μούτρα στη δουλειά, μη τηρώντας ορισμένους κανόνες συνωμοτικότητας. Για λόγους τους οποίους δεν μπορώ εντελώς να καταλάβω, παραβίασε κατά έναν τρόπο την εντολή και έμεινε στο κομμάτι του Πλουμπίδη, κρατώντας κι εμάς. Δηλαδή, ενώ έλεγε ότι προσπαθεί να φτιάξει καινούργια τμήματα, διατήρησε την επαφή με τον Πλουμπίδη και την Παπά και αν υπήρχε παρακολούθηση (που κατ’ εμένα υπήρχε παρακολούθηση), μετέφερε την παρακολούθηση και στα νέα πιθανά κομμάτια που προσπαθούσε να φτιάξει.

Δηλαδή λίγο - πολύ ανακάτεψε ο Μπελογιάννης τη δουλειά. Βέβαια, έφερε από στην καθοδήγηση τον αέρα του αντάρτικου, τον αέρα της πεποίθησης, της νίκης. Το ότι ξεπέρασε τα όρια χωρίς να λογαριάζει ορισμένους κανόνες, το λέει στα τηλεγραφήματά του και ο Βαβούδης. Λέει ότι «ρίχτηκε μέσα στα όλα και του έχω επιστήσει την προσοχή». Πρόκειται για αντικειμενική παρατήρηση, το είχα διαπιστώσει κι εγώ. Για παράδειγμα, γιατί χρησιμοποιούσε την αδελφή μου, τη γυναίκα του Βλαντά σαν σύνδεσμο, ενώ μπορούσε να χρησιμοποιήσει καινούργιο άνθρωπο που ήταν εντελώς άγνωστος στην ασφάλεια; Υπήρχε μεγάλη πιθανότητα το σπίτι της να παρακολουθείται, να είναι γνωστό στην αστυνομία, έπειτα από τόσο καιρό δράσης και με ορισμένες παραβάσεις συνομωτισμού που είχαμε κάνει και εμείς αλλά και η ίδια. Αυτές οι λεπτές αποχρώσεις δεν ήταν μέσα στη νοοτροπία του.

Από κει και πέρα, ο Μπελογιάννης πιάστηκε. Βέβαια ο ηρωισμός του φάνηκε στη δοκιμασία της δίκης.      Ο λαός, η νεολαία, είχε ανάγκη από ήρωες και εκείνος ήταν πραγματικός ήρωας. Αυτό το ζήτημα του ηρωισμού του το έπιασε ενστικτωδώς ο κόσμος και υπήρχε μια έξαρση επαναστατική εκείνη την περίοδο και διαμαρτυρίες. Αλλά το πιο χαρακτηριστικό του κλίματος, είναι ότι στην κηδεία του πήγανε 500 νεολαίοι. Ήταν δηλαδή μεγάλο γεγονός. Θέλω να πω ότι και με τη θυσία του ο Μπελογιάννης πρόσφερε πάρα πολλά στον αγώνα.

Το γράμμα που έστειλε ο Πλουμπίδης, όταν ο Μπελογιάννης ήταν κρατούμενος, και έλεγε ότι αυτός είναι ο αρχηγός του παράνομου μηχανισμού για να σωθεί ο Μπελογιάννης, ειλικρινά το θεώρησα λάθος. Ο Πλουμπίδης, έχοντας την υπόνοια ότι βρίσκεται σε δυσμένεια από το κόμμα, βρήκε αυτό τον τρόπο να διαμαρτυρηθεί και να πει ότι είναι αγνός αγωνιστής. Έτσι το ερμήνευσα εγώ. Από αυτή την άποψη τον δικαιολογώ 100%. Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της ενέργειας, του βάζω μηδέν, διότι, αν εννοούσε όσα έγραφε και αν η κυβέρνηση δεχόταν την προσφορά του να παραδοθεί, θα πιάνανε και τον έναν και τον άλλον, τον έναν ως αρχηγό, τον άλλο ως υπαρχηγό, έστω. Δηλαδή δεν υπήρχε καμιά περίπτωση να γλιτώσει κανένας με αυτό το κόλπο.

Υπόθεση Πλουμπίδη

Ας έρθουμε τώρα στην υπόθεση Πλουμπίδη και ας ξεκινήσουμε με αυτά που λένε, ότι εγώ είχα δώσει όλα τα στοιχεία, ότι εγώ προϊδέασα το Πολιτικό Γραφείο για την άποψη που εξέφρασε, ότι ο Πλουμπίδης ήταν χαφιές. Αυτό δεν είναι σωστό, δηλαδή ιστορικά δεν είναι σωστό, αλλά, επειδή οι χαρακτηρισμοί δεν βοηθάνε, θα μπω σε γεγονότα.

Έχω γράψει για τον Πλουμπίδη και στο βιβλίο μου «Οι Παράνομοι». Εκεί γράφω ορισμένες παραβιάσεις των συνωμοτικών κανόνων που έκανε ο Πλουμπίδης, στην περίοδο μετά τη σύλληψη του Αναστασιάδη, γιατί προηγουμένως δεν μπορούσα να ξέρω. Ήταν καθοδηγητής μου, δεν είχα στοιχεία να τον ελέγξω. Όμως, από τη στιγμή που πιάνεται ο Αναστασιάδης και βλέπω τις κινήσεις του, ότι έρχεται σε επαφή με το σεσημασμένο κομμάτι του Αναστασιάδη, αυτό μου κάνει εντύπωση. Δεν θα μπορούσα να μην παρατηρήσω ότι ο καθοδηγητής μου κάνει αυτές τις παραβάσεις.

Οι συνωμοτικές παραβάσεις του Πλουμπίδη είναι εξακριβωμένα γεγονότα και δεν τις έχει αμφισβητήσει κανένας μέχρι τώρα. Ούτε εγώ πρόκειται να αναιρέσω οτιδήποτε έχω γράψει σχετικά, γιατί έγραψα μόνο για γεγονότα.

Επίσης, εκτός από τις παραβάσεις, υπήρξε αντίδραση από το κέντρο του Πλουμπίδη στην προώθηση ως υποψηφίων βουλευτών των Μακρονησιωτών, της δικής μας οργάνωσης, των Μπριλλάκη, Κατερίνη, Παρασκευόπουλου, Φιλίνη και άλλων. Εμείς θέλαμε να ανανεώσουμε τις υποψηφιότητες στο νόμιμο κίνημα, και η πρωτοβουλία που ανέλαβα ήταν να στείλουμε δικούς μας υποψήφιους, καθόρισα ποιους και έβαλα αυτούς οι οποίοι είχαν τεράστιο κύρος, γιατί ήταν Μακρονησιώτες «τρελοί» που δεν είχαν υπογράψει δήλωση.

Αυτοί οι Μακρονησιώτες είχαν δώσει μια νέα ποιοτική άνοδο στη δουλειά μας. Όλοι έρχονταν σ’ εμάς. Ο Νικηφορίδης, ο Τσιγκούνης, ο Έλληνας, είχαμε πληθώρα ηρώων του Μακρονησιού μέσα στην οργάνωσή μας. Και φαίνεται από το ότι αυτοί πήρανε σταυρούς, διότι ο Μπριλλάκης ήταν άγνωστος στον Πειραιά που τον βάλανε υποψήφιο, άγνωστος τελείως. Ποιος ήταν γνωστός; Ο Παρασκευόπουλος, ο Κατερίνης, άγνωστοι ήταν. Αυτοί ήταν Πελοποννήσιοι. Και ο Μπριλλάκης ήταν Κρητικός.

Την άποψή μου για τον Πλουμπίδη τη διατύπωσα με γράμμα. Με γράμμα στο Πολιτικό Γραφείο. Ό,τι έχω πει σχετικά με τον Πλουμπίδη ήταν παρατηρήσεις και άλλων ανθρώπων, δεν ήταν μόνο δικές μου παρατηρήσεις, της ομάδας της δικής μας. Ο Κατερίνης λέει στο κείμενό του, στο βιβλίο ''Οι παράνομοι'' ότι αντί να μας διδάσκει ο Πλουμπίδης τους κανόνες τους συνωμοτικούς, αυτός παραβίαζε τα πάντα. Δηλαδή, ακόμη και στην ΕΔΑ, έλεγε ο Μπασιάκος φανερά στους συνεργαζόμενους πολιτικούς: «Ελάτε να σας πάω στον Πλουμπίδη», για να τους επηρεάσει, ας πούμε, καλύτερα. Ήταν πολύ χοντροκομμένα αυτά. Βέβαια εγώ δεν ήμουνα εκεί, αλλά μου τα έλεγε ο Κατερίνης, ο Μπριλλάκης, μου τα έλεγαν οι άνθρωποι που ήταν εκεί και πρόκειται για γεγονότα, δεν μπορεί να τα αμφισβητήσει κανείς.

Ας περάσουμε τώρα στα ουσιαστικά και ιστορικά γεγονότα που αναιρούν αυτή την αντίληψη για το ρόλο μου στην υπόθεση Πλουμπίδη. Το Πολιτικό Γραφείο έβαλε ζήτημα Πλουμπίδη από τις αρχές του ’52, όχι να τον απομονώσει αλλά να τον βγάλει από την Ελλάδα. Έβλεπε ότι δεν γινόταν να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, γιατί είχε πάρει ορισμένες εκθέσεις. Υπάρχει ένας φάκελος Πλουμπίδη με αυτές τις εκθέσεις, τις έχω δει, είναι απόρρητες βέβαια δεν έχει νόημα να αποκαλύψω ποιοι έχουν κάνει εκθέσεις, αλλά δεν υπάρχει κανένα στοιχείο δικό μου. Αν είχε, θα το έβαζαν.

Δεν νομίζω πάντως, ότι ήμουν, όπως λένε, ο πρώτος που έβαλε τις υπόνοιες στο Πολιτικό Γραφείο. Δεν έχω τα στοιχεία, αλλά νομίζω ότι και η Λαζαρίδου θα μπορούσε να βεβαιώσει ότι ο Βαβούδης δεν τον εκτιμούσε τον Πλουμπίδη. Και ο Βαβούδης είναι ένα κεντρικό πρόσωπο, γιατί ο Πλουμπίδης είχε πάρα πολύ στενές επαφές μαζί του. Αλλά γι’ αυτόν δεν μπορούσε να βγει ο Ζαχαριάδης να πει ότι είναι χαφιές, επειδή ήταν αξιωματικός της. Πώς θα τολμούσε να κάνει κάτι τέτοιο ο Ζαχαριάδης; Το λέω καθαρά αυτό και είναι πεποίθησή μου.

Αλλά, από την άλλη, μπορεί να είχαν ανάμιξη και οι Σοβιετικοί στην υπόθεση Πλουμπίδη. Τον Ιούλιο του ’52 το Πολιτικό Γραφείο πήρε απόφαση, με βάση τις πληροφορίες που είχε και τις εκθέσεις, ότι ο Πλουμπίδης είναι χαφιές, πράκτορας, τη γνωστή απόφαση. Εγώ βγήκα τον Οκτώβριο του ’52. Επομένως δεν έχω πάρει μέρος στη διαμόρφωση της γνώμης για τον Πλουμπίδη.

Σ’ αυτό το σημείο, θέλω να αναφερθώ στα ντοκουμέντα. Ο φάκελός μου από τα αρχεία της Μόσχας - τώρα αυτά βρίσκονται στο Ρωσικό Κέντρο Συντήρησης και Μελέτης και Τεκμηρίωσης της Σύγχρονης Ιστορίας - είναι ο φόντε 495, όπις 207, ντέλο 52. Ένα μέρος από τα αρχεία αυτά το έχω πάρει, το μικροφίλμ βρίσκεται στα αρχεία του ΑΣΚΙ (είναι απόρρητο μέχρι τώρα) πρώτη φορά κάνω λόγο γι’ αυτό
το πρόσφατο γεγονός.

Λοιπόν, εμείς μετά την 4η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής, το Νοέμβριο του ’53, περνάμε από ανακαταγραφή, δηλαδή παρουσιάζεται στην Κεντρική Επιτροπή όλη η ιστορία του κάθε στελέχους της,     η βιογραφία του, η δράση του, γίνονται ερωτήσεις γι’ αυτόν, του τύπου «τι έκανες εκεί, πότε, γιατί το έκανες αυτό» από τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής και έπειτα παίρνουν το λόγο και ο καθένας κάνει παρατηρήσεις πάνω στη δράση του εξεταζόμενου. Εάν είναι άξιος, μένει. Εάν δεν είναι άξιος, τον καθαιρούν. Δεν έχει νόημα να αναφερθούν εδώ στοιχεία από το κομματικό βιογραφικό μου ούτε οι ερωτήσεις που μου κάνανε.

Έχει όμως νόημα να γίνουν γνωστές οι απόψεις του Μπαρτζώτα και του Ζαχαριάδη που κάνουν εκτίμηση για μένα. Λέει λοιπόν ο Μπαρτζώτας: «Το σύντροφο, Λευτέρη, τον ξέρω προσωπικά από το ’43. Νομίζω γενικά η δουλειά του είναι θετική, τόσο στην ΕΠΟΝ Πειραιά, καλά δούλεψε, όσο και στη Θεσσαλία και την Αθήνα. Θετική η δουλειά του. Νομίζω ότι καλά κάναμε και τον αναδείξαμε αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Έχει ικανότητες και μπορεί τις ικανότητες αυτές πιο πολύ να τις αναπτύξει».

Αυτά δεν τα αναφέρω για κάποιο παίνεμα, αλλά γιατί θέλω να δείξω την αντίφαση: λέει καλά κάναμε και τον πήραμε στο Πολιτικό Γραφείο, αλλά μετά ένα μήνα - όπως θα διηγηθώ στην συνέχεια - με βγάλανε κι εμένα χαφιέ. Λέει όμως, παρακάτω, ο Μπαρτζώτας σχετικά με την υπόθεση Πλουμπίδη: «Δεν είναι σωστό ότι είχε από την αρχή ξεκαθαρισμένη γνώμη για τον Πλουμπίδη. Πολύ αργά έγραψε γι’ αυτόν ορισμένα πράγματα, όχι καθαρά. Και όταν του έγινε γνωστό πως ό,τι έχει να βάλει να το βάλει καθαρά, ο Λευτέρης δεν το έβαλε». Δηλαδή αρνήθηκα να γράψω για τον Πλουμπίδη. Αυτή είναι η εκτίμηση του Μπαρτζώτα σχετικά μ’ εμένα και τον Πλουμπίδη.

Ο Ζαχαριάδης τώρα: «Για τον Πλουμπίδη δεν μας κατατόπισες. Ο Μπελογιάννης έφυγε κατατοπισμένος για τον Πλουμπίδη και εσείς κάτω τον αλλάξατε. Αυτά όλα, Λευτέρη, για να δεις σωστά τι ήταν εκείνο που σε εμπόδιζε. Εκείνη την περίοδο ο Λευτέρης την πέρασε καλά, σωστά αντιμετώπισε τις προσπάθειες της ασφάλειας να τον πιάσει, και αυτό είναι εκείνο που τον σήκωσε». Και καταλήγει ο Ζαχαριάδης: «Και εγώ νομίζω ότι καλά κάναμε που τον πήραμε στο Πολιτικό Γραφείο. Αποδίδει και μπορεί ακόμη να αποδώσει, δεν υπάρχει αμφιβολία». Αυτά είπαν ο Ζαχαριάδης και ο Μπαρτζώτας. Λοιπόν, πώς εγώ ήμουν αυτός που έβαλα «φιτίλια» στο Πολιτικό Γραφείο για τον Πλουμπίδη;

Αυτός ο μύθος πρέπει κάποτε να σταματήσει. Μου προσάπτουν επίσης, ότι σε διάφορα στελέχη, μεταξύ των οποίων και στον Μπελογιάννη, διατύπωσα υποψίες για τον Πλουμπίδη. Ναι, σύμφωνοι, όμως άλλο υποψίες, άλλο καταγγελίες. Ποιες ήταν οι υποψίες αυτές; Παραδείγματος χάρη, ότι δεν τον πιάσανε. Άρα είναι φάκα, είναι παγίδα και τον αφήνουν επίτηδες ασύλληπτο για να πιάσουν κι άλλους. Διατύπωνα υποψίες, γιατί παραβίαζε τους συνωμοτικούς κανόνες. Ανέφερα ήδη τι εντύπωση προκαλούσε η στάση του στον Μπριλλάκη και στον Κατερίνη, που είχαν επαφή με τη νόμιμη δουλειά και τον Μπασιάκο.

Αλλά ενώ σκεφτόμουν αυτά, από την άλλη έπαιρνα υπόψη μου και την αντίθετη άποψη, έλεγα δηλαδή: γιατί παραβιάζει τους κανόνες; Διότι είναι άρρωστος, δεν αντέχει να κρατάει τα συνωμοτικά, να φεύγει, να πάει να κοιμάται, όπως εγώ, στους υπονόμους, στα δάση και περιορίζεται στο «Φέρε, Μπασιάκο, στο σπίτι μου αυτόν». Μπορεί βέβαια να προσπαθούσα να τον δικαιολογήσω, αλλά σαν υπεύθυνο πρόσωπο έπρεπε να πω αυτές τις αμφιβολίες μου. Αλίμονο, ήμαστε δρώντα πρόσωπα, υπεύθυνα πρόσωπα. Γι’ αυτό και δεν τα αναιρώ αυτά που είπα. Ας έρθει οποιοσδήποτε να μου πει ότι δεν είναι έτσι.

Εγώ ποτέ δεν έβγαλα το συμπέρασμα τότε ότι ο Πλουμπίδης είναι χαφιές. Μιλώντας στον Ακριτίδη και στον Μπελογιάννη, εξέφραζα μόνο αμφιβολίες, δεν μπορούσα να πάρω την ευθύνη να πω ότι ήταν χαφιές ο Πλουμπίδης, ήταν πολύ σοβαρό ζήτημα. Ο Μπελογιάννης πίστευε ότι δεν είναι χαφιές ο Πλουμπίδης. Η δυνατότητα προσπέλασης και επαφής είναι τεράστιο στοιχείο, για να μπορείς να χαρακτηρίσεις έναν άνθρωπο και να δεις την κατάστασή του. Εγώ δεν είχα καμιά επαφή με τον Πλουμπίδη, είχα αντιμετωπίσει την αυστηρότητά του, τίποτε άλλο. Εάν ήξερα τις συνθήκες της ζωής του, ίσως μπορούσα να έχω ολοκληρωμένη άποψη.

Αυτό το πλεονέκτημα το είχε ο Μπελογιάννης. Σε ορισμένες περιπτώσεις το στοιχείο της προσωπικής επαφής είναι καθοριστικό. Ο Μπελογιάννης, όταν πρωτοήρθε σε επαφή με τον Πλουμπίδη, ήταν υποψιασμένος. Του είχαν πει να μην πιάσει επαφή μαζί του. Το γράφω και στο βιβλίο ότι, όταν ήταν να συναντηθούν για πρώτη φορά, μου είπε: «Άμα χαθώ, να ξέρεις ότι αύριο έχω ραντεβού με τον Πλουμπίδη». Είχε πολύ σοβαρές υποψίες ότι ο Πλουμπίδης δεν ήταν εντάξει, φαινόταν καθαρά αυτό, αλλά η επαφή μεταξύ Μπελογιάννη και Πλουμπίδη διέλυσε τη βαριά ατμόσφαιρα. Είμαι βέβαιος ότι ο Μπελογιάννης θα έγραψε έξω ότι ο Πλουμπίδης είναι εντάξει, γιατί για ένα διάστημα αφήνουνε τον Πλουμπίδη στην ησυχία του και επιτρέπουν στον Μπελογιάννη να έχει ιδιαίτερες επαφές μαζί του.

Τι έγραψε; Τα τηλεγραφήματα αυτά θα έλυναν πολλά προβλήματα. Όταν πιάνεται όμως ο Μπελογιάννης μαζί με τους ασύρματους, το κόμμα επανέρχεται στις υποψίες. Ο Πλουμπίδης στη μαρτυρική πορεία του προς το εκτελεστικό απόσπασμα κράτησε ψηλά την κομμουνιστική ιδεολογία και το συμφέρον του κόμματος, όπως τότε το καταλαβαίναμε. Τώρα μπορεί να λένε ότι έπρεπε να κατηγορήσει τον Ζαχαριάδη, να απαντήσει, εκείνος όμως κοίταζε κατά την αντίληψή του το συμφέρον του κόμματος και έλεγε:       «Ο Ζαχαριάδης έχει δίκιο», και κυρίως απέρριψε τις προσπάθειες της ασφάλειας να δημιουργήσει ένα ρήγμα ανάμεσα σε αυτόν και τον Ζαχαριάδη. Αυτή είναι η προσφορά του η κομματική, η κομμουνιστική, σύμφωνα με τις τότε αντιλήψεις που είχαμε για το κόμμα. Θυσίασε τον εαυτό του και με αυτό τον τρόπο στάθηκε συνεπής προς τον αγώνα.

Η δική μου ευθύνη έγκειται στο ότι μετά, πιστεύοντας τη γραμμή του κόμματος, γιατί είχα απέραντη εμπιστοσύνη τότε στην καθοδήγησή μου στο εξωτερικό, την οποία δεν έβλεπα πώς δούλευε, ενώ τους άλλους, που ήταν στην Ελλάδα, τους έβλεπα και μπορούσα να τους κριτικάρω, έγραψα τα άρθρα για τον Πλουμπίδη. Αλλά πάντα πιστεύαμε ότι για να λέει κάτι το κόμμα, έχει και τα στοιχεία, ότι από πίσω βρίσκεται η Σοβιετική Ένωση η οποία έχει πρόσθετα στοιχεία, πρεσβείες, μηχανισμούς. Δεν νομίζω, ότι τότε, δεν θα έπρεπε να είχα απεριόριστη εμπιστοσύνη στον Ζαχαριάδη, τον οποίο άλλωστε θαύμαζα. Έγραψα λοιπόν αυτά τα άρθρα, τα δύο άρθρα στον Νέο Κόσμο. Το ένα για τον Μπελογιάννη, και το άλλο για τον Πλουμπίδη, το οποίο εξαναγκάστηκα να το γράψω γιατί, μαζί με το θέμα του Πλουμπίδη με έβαλαν να κάνω στο άρθρο αυτοκριτική και για τη δουλειά μου, να την απαρνηθώ ουσιαστικά. Ήταν ένα μαρτύριο για μένα.

Για τον Πλουμπίδη δεν έγραψα τίποτα ουσιαστικά, ανέφερα τα τυποποιημένα, ο χαφιές ο Πλουμπίδης και τα λοιπά γραφειοκρατικά και δογματικά, για τα οποία βέβαια φέρνω ακέραιη την ευθύνη. Εκείνη τη στιγμή ο Πλουμπίδης ήταν κρατούμενος στην ασφάλεια, αλλά αυτή ήταν η γραμμή του κόμματος. Πίστευα όμως ακράδαντα, ότι η καθοδήγηση του κόμματος έχει στοιχεία για τον Πλουμπίδη, το πίστευα ειδάλλως δεν θα τα έγραφα. Εξάλλου, και από άποψη χαρακτήρα, ποτέ δεν θα μπορούσα να γράψω από δική μου πρωτοβουλία ότι κάποιος είναι χαφιές. Επίσης, λόγω της συγκρότησής μου, από την επιστήμη που έχω σπουδάσει, πάντα διατηρώ αμφιβολίες, ποτέ δεν είμαι τόσο κατηγορηματικός, είναι το σύστημα της σκέψης μου. Αλλά εκείνη ήταν η εποχή της πίστης.

Η κατάρρευση αυτών των ψευδαισθήσεων έρχεται για μένα πολύ αργότερα. Αν επιστρατεύσουμε τη λογική, θα δούμε ότι είχε εκτελεστεί η αδελφή και ο γαμπρός του Πλουμπίδη, ότι η γυναίκα του είχε καταδικαστεί σε ισόβια και η υπόλοιπη οικογένεια ήταν εξορισμένη, άρα, αν είχαν συμβεί όλα αυτά, πώς μπορεί να πίστευα εγώ κι όλοι οι άλλοι ότι ήτανε χαφιές; Αυτό είναι ένα σχήμα λογικό, αλλά για μας η λογική ήταν ξεπερασμένη και σημασία είχε η πίστη. Έτσι λοιπόν, η απάντησή μου είναι ότι δεν είχα στοιχεία, ότι πίστευα τυφλά. Είχα πίστη στην καθοδήγηση του κόμματος. Αυτή μόνο μπορεί να είναι η απάντηση. Δεν είχα καμία αμφιβολία. Η κομματικότητα προείχε. Ακόμα και η γυναίκα του, η Ιουλία, μένει στη συνέχεια στο ΚΚΕ μέχρι τέλους. Και είναι τραγικό η γυναίκα σου να σε αρνείται. Για παράδειγμα, η Αύρα η Παρτσαλίδου που αρνήθηκε τον Παρτσαλίδη. Η Ρούλα Κουκούλου που αρνήθηκε τον Ζαχαριάδη. Στο βιβλίο του Λόντον ''Ομολογία'', η γυναίκα του τον αποκηρύσσει. Πάνω απ’ όλα έμπαινε η ιδεολογία  και η πίστη στο κόμμα.

Όταν πλέον εκτελέστηκε ο Πλουμπίδης, εγώ ήμουν στο δρόμο προς την εξορία, στην Πολωνία (*). Σε μια εβδομάδα θα έφευγα. Ήμουν υπό κατάρρευση. Αυτά τα λέω εκ των υστέρων βέβαια, δεν δούλευε το μυαλό μου, ήμουν σε πάρα πολύ μεγάλη σύγχυση. Όμως κανένας μας δεν μπορούσε να σκεφτεί καθαρά τότε. Τα λέω αυτά όχι για να δικαιολογηθώ, αλλά για να περιγράψω το γενικότερο κλίμα.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο Λευτέρης Ελευθερίου, που ήταν συμμαθητής και φίλος μου, πληροφόρησε τον Ζαχαριάδη ότι υπάρχουν φωτογραφίες από την εκτέλεση του «χαφιέ» και εκείνος του απάντησε ότι είναι ψεύτικες. Δηλαδή, από τη μια πλευρά η πίστη και από την άλλη η αντίληψη ότι ο αγώνας ανάμεσα σε Αμερική και Σοβιετική Ένωση είναι τόσο αδυσώπητος που μπορεί να φτάσει και μέχρι σκηνοθεσία. Και ο άνθρωπος, ο τίμιος ο άνθρωπος, ο Λευτέρης ο Ελευθερίου συνεχίζει την προπαγάνδα μεταφέροντας τη γραμμή στις ραδιοφωνικές εκπομπές του σταθμού του κόμματος.

(*) Με απόφαση του Ζαχαριάδη

Σταύρος Κασσιμάτης

TVXS.GR


===================================================================


Πλουμπίδης καταδικάζεται σε θάνατο για κατασκοπεία

Στις 3 Αυγούστου 1953, το ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ Νίκος Πλουμπίδης, καταδικάζεται σε θάνατο για κατασκοπεία και λίγες μέρες αργότερα οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Ο Νίκος Πλουμπίδης γεννήθηκε στο χωριό Λαγκάδια της Αρκαδίας στις 31 Δεκέμβρη 1902 από φτωχή αγροτική οικογένεια. Το 1926 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Παράλληλα συνέχισε τη δράση του στο δημοσιοϋπαλληλικό κίνημα και εκλέχτηκε μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Συνομοσπονδίας Δημοσίων Υπαλλήλων.

Το Μάρτη του 1931 συνελήφθη για τη συνδικαλιστική δράση του και καταδικάστηκε. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά, πέρασε στην παρανομία. Το 1937 βρίσκεται στο Βόλο, καθοδηγητής του Γραφείου Περιοχής της Θεσσαλίας. Το 1938 γυρίζει στην Αθήνα και εκλέγεται μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και στη συνέχεια του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ.

Από το 1946 αναλαμβάνει την καθοδήγηση της παράνομης οργάνωσης του ΚΚΕ στην Αθήνα. Η δράση του κατά την Αντίσταση σπουδαία καθώς ανήκει στους καθοδηγητές των κινητοποιήσεων της Αθήνας ενάντια στους κατακτητές. Στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου θα παραμείνει στην Αθήνα.

Παρά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, ο ίδιος δεν σταματά λεπτό να εργάζεται για την ανασύνταξη των δυνάμεων του κόμματος. Η προσπάθειά του, ενώ είναι καταζητούμενος, να σώσει το Μπελογιάννη από την εκτέλεση, αναλαμβάνοντας με επιστολή του την ευθύνη για την οργάνωση του ΚΚΕ, αποτυγχάνει.

Η «κατηγορία»...

Ο Νίκος Πλουμπίδης συλλαμβάνεται ύστερα από σύντομο χρονικό διάστημα και τον περιμένει η ίδια τύχη. Θα βρεθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα χαρακτηρισμένος ως «πράκτορας του εχθρού» με απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ η οποία αργότερα θα χαρακτηριστεί «τραγικό λάθος». Η σύλληψή του ανακοινώνεται στις 25 Νοεμβρίου 1952. Δύο ημέρες αργότερα ο ραδιοσταθμός του ΚΚΕ από το Βουκουρέστι μεταδίδει ανακοίνωση της Κεντρικής Επιτροπής – η οποία βασιζόταν σε ολιγοσέλιδο πόρισμα που είχε εγκρίνει το Πολιτικό Γραφείο πριν τη σύλληψή του - που χαρακτηρίζει τον Πλουμπίδη «πράκτορα» της Ασφάλειας και των Άγγλων.

Ο ίδιος αρνείται κατηγορηματικά να αποκηρύξει το ΚΚΕ. Χαρακτηρίζει οδυνηρή για κείνον μα σεβαστή την ανακοίνωση της ΚΕ, δηλώνει ότι θα πεθάνει κομμουνιστής ενώ τονίζει την πίστη του ότι το κόμμα θα αντιληφθεί ότι οι πληροφορίες που είχε ήταν εσφαλμένες και θα τον αποκαταστήσει. Το στρατοδικείο τον καταδικάζει σε θάνατο με την κατηγορίατης «κατασκοπίας».

Εκτελείται στις 14 Αυγούστου του 1954. «Μη λυπάστε, εγώ τώρα θα ησυχάσω. Ο θάνατος είναι μια αλλαγή της ύλης. Έτσι είναι...» έγραψε ο ίδιος στο τελευταίο γράμμα του. «Ο Πλουμπίδης εξετελέσθη την αυγήν ζητωκραυγάζων υπέρ του ΚΚΕ»... έγραψαν οι εφημερίδες της εποχής.

Η αποκατάσταση...

Το 1956, μετά την καθαίρεση του Ζαχαριάδη, αποφασίστηκε η επανεξέταση της υπόθεσης από επιτροπή η οποία κατέληξε σε δυο διαφορετικά πορίσματα, τα οποία συνέκλιναν στην απαλλαγή του Πλουμπίδη, την αποκατάστασή του ως μέλος του ΚΚΕ και της ΚΕ και στην απόδοση ευθυνών στους Ζαχαριάδη, Μπαρτζώτα και Βλαντά. Η μνήμη του αποκαταστάθηκε με απόφαση της 6ης Ολομέλειας της ΚΕ.


ΤVXS.GR


===========