Προς "Αγανακτισσμένους"

Μπέρτολτ Μπρεχτ προς... “Αγανακτισμένους”

“Οι φωνακλάδικες διαµαρτυρίες κατά των βαρβαρικών µέτρων µπορεί να ‘ναι αποτελεσµατικές για λίγο καιρό, όσο δηλαδή οι ακροατές τους πιστεύουν πως στη δικιά τους χώρα δε θα ‘ταν ποτέ δυνατό να παρθούν τέτοια µέτρα (…) Η βαρβαρότητα γίνεται ορατή απ’ τη στιγµή που το µονοπώλιο δε µπορεί πια να προστατευτεί παρά µονάχα µε την ανοιχτή βία”.

Όταν διατύπωνε την παραπάνω εκτίμηση ο Μπερτολτ Μπρεχτ το… 1935, μπορεί να “έβλεπε” τον πόλεμο να πλησιάζει αλλά ίσως δεν φανταζόταν ότι αυτές οι εκτιμήσεις του θα παρέμεναν τραγικά επίκαιρες μέχρι σήμερα. Θα μπορούσαν να αποτελούν προειδοποίηση προς το κίνημα των “αγανακτισμένων” του κόσμου μας (μεταξύ αυτών και της Ελλάδας) για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται ένα μέρος του, την αντίσταση κατά των “βαρβαρικών μέτρων” που είναι εδώ παρόντα.

Ο Μπρεχτ τονίζει ότι πρέπει να αναζητηθεί η αιτία της βαρβαρότητας που δεν είναι (με σημερινούς όρους) τα Μνημόνια, τα αντεργατικά μέτρα κτλ. Βάρβαρη είναι η ίδια η φύση του καπιταλισμού. Εκεί είναι η αιτία. Τα βάρβαρα μέτρα είναι το αποτέλεσμα. Δεν είναι η αιτία.

Ή αλλιώς, σε μια ελεύθερη επικαιροποιημένη απόδοση των λεγομένων του Μπρεχτ, αν δεν υπάρξει συνολική ρήξη κατά του κεφαλαίου, του καπιταλισμού, των τραπεζιτών και της ιδιοκτησίας, οι διαμαρτυρίες μπορεί να αποδώσουν ίσως μια προσωρινή “νίκη”, αλλά αύριο, νέα χειρότερα μέτρα και περισσότερα δεινά μπορούν να εφαρμοστούν από το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα.

Μπορούμε να αφουγκραστούμε τον Μπρεχτ, σήμερα, και να βάλουμε τα θεμέλια για την κατάργηση των αιτιών της βαρβαρότητας; Άλλωστε την “ανησυχία” τους την παραδέχονται πλέον δημοσίως αρκετοί από τους εκπροσώπους του συστήματος που γεννά τις αιτίες της βαρβαρότητας, όπως οι Ζαν – Κλοντ Τρισέ και Μπεν Μπερνάκι (πρόεδρος της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας) οι οποίοι με δηλώσεις τους, μιλώντας για… “ελληνικό πρόβλημα”(!), έδωσαν έμφαση “στους κινδύνους που θα μπορούσε να δημιουργήσει σε ολόκληρο τον πλανήτη μια ξαφνική χρεοκοπία της χώρας”!

Προφανώς όταν τα έλεγαν αυτά, ο νους τους δεν βρισκόταν σε κάποια γραφεία αλλά στις… πλατείες και στους δρόμους της χώρας. Όταν οι παραπάνω, διατυπώνουν τους “φόβους” τους και μιλάνε για “χρεοκοπία”, εννοούν στην πραγματικότητα τον “φόβο” της γενικευμένης εξέγερσης! Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε τους… “φόβους” τους; Μπορούμε να ρίξουμε το πρώτο κομμάτι από το ντόμινο;

Άλλωστε, άκρως επίκαιρο είναι και το παρακάτω απόσπασμα από την ίδια ομιλία του Μπρεχτ το 1935:

“…Αυτοί που είναι αντίπαλοι του φασισµού χωρίς να ‘ναι αντίπαλοι του καπιταλισµού, αυτοί που παραπονιόνται για τη βαρβαρότητα που αιτία τάχα έχει τη βαρβαρότητα την ίδια, µοιάζουν µε ανθρώπους που θέλουν το µερτικό τους απ τ’ αρνί χωρίς όµως να σφαχτεί το αρνί. Θέλουν να φάνε το κρέας, να µη δουν όµως τα αίµατα. Αυτοί θα ικανοποιηθούν αν ο χασάπης πλύνει τα χέρια του προτού φέρει το κρέας στο τραπέζι. Δεν είναι κατά των σχέσεων ιδιοκτησίας, που προκαλούν τη βαρβαρότητα, παρά µονάχα κατά της βαρβαρότητας, υψώνουν τη φωνή εναντίον της, κι αυτό το κάνουν από χώρες όπου κυριαρχούν οι ίδιες σχέσεις ιδιοκτησίας, όπου όµως οι χασάπηδες πλένουν ακόµα τα χέρια τους προτού φέρουν το κρέας στο τραπέζι…).

Τα παραπάνω αποσπάσματα είναι από την εισήγηση του Μπέρτολτ Μπρεχτ με τίτλο «Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια» στο «Συνέδριο για την υπεράσπιση της Κουλτούρας» το 1935 στο Παρίσι.