Eλλάδα: η Σπιναλόγκα της Ευρώπης

“Άνθρωποι που υποτίθεται πως ήταν οι ειδήμονες στην οικονομία διέπραξαν ασυγχώρητα ανόητα λάθη και ταυτόχρονα ανταμείφθηκαν πλουσιοπάροχα. Άνθρωποι στο πολιτικό σύστημα, που υποτίθεται πως όφειλαν να ελέγξουν τους παραπάνω και να τους εμποδίσουν να πράξουν αυτά τα λάθη, απέτυχαν. Νομίζω ότι στις περισσότερες χώρες περιμένουμε ότι οι πολιτικοί μας θα κλέψουν μερικά χρήματα από δω κι από κει... στους λογαριασμούς των εξόδων τους...περιμένουμε αυτά τα πράγματα. Όμως, εν προκειμένω, το θεμελιώδες καθήκον που νομιμοποιεί μία ελίτ, η ικανότητα της οικονομικής ελίτ να διαχειρίζεται τα χρήματα με σύνεση, παραβιάστηκε με δύο τρόπους.

Πρώτον, διότι ξεκάθαρα (οι δύο ελίτ) δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν. Και δεύτερον, διότι αποκομίζουν κέρδη, έτσι κι αλλιώς. Και όταν η υποχρέωση των πολιτικών να σταθεροποιούν το σύστημα και να μην επιτρέπουν στους άλλους να ξεφεύγουν ατιμώρητοι δεν τηρείται, τότε έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Νομίζω, λοιπόν, ότι το πρόβλημα ξεκινά στα αλήθεια με την συστημική αποτυχία δύο μεγάλων ελίτ. Όχι από επί μέρους μικροπράγματα, όχι από τα κρούσματα διαφθοράς, αλλά από τα θεμελιώδη ζητήματα για τα οποία είχαν “προσληφθεί” (η πολιτική και η οικονομική ελίτ). Και από το γεγονός, ότι δεν μοιάζουν να θεωρούν για τους εαυτούς τους πως απέτυχαν. Αυτό είναι που δημιουργεί την κρίση.”

Δεν θέλω να κατακεραυνώσω τον Γ.Παπανδρέου ή την Κυβέρνησή του. Το θεωρώ εύκολη λύση και είμαι σίγουρος ότι θα το πράξουν πολλοί άλλοι σήμερα. Άλλωστε, συζητώντας από το πρωί ως το βράδυ με συναδέλφους, φίλους και γνωστούς, διαπιστώνω ότι – όπως κι εγώ – οι περισσότεροι δεν αποδίδουν ευθύνες μόνο στους σημερινούς διαχειριστές της κατάστασης. Θεωρούν συνυπεύθυνους τους προηγούμενους πρωθυπουργούς και τις κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης, καθώς και το πολιτικό σύστημα συνολικά – δηλαδή και τα κόμματα της αντιπολίτευσης – ενώ καθένας χρεώνει από ένα μερίδιο ευθύνης σε άλλους φορείς, ή ελεγκτές της εξουσίας, όπως είναι το συνάφι μου.

Ταυτόχρονα, ωστόσο, είναι ανάγκη να αρχίσουμε να κοιτάζουμε στο μέλλον και να ανακαλύψουμε τρόπους να υπερβούμε την κρίση μας. Είτε πτωχεύσουμε, είτε όχι. Είτε μείνουμε στην ευρωζώνη, είτε επιστρέψουμε στην δραχμή του πυρπολητή Κανάρη. Είτε επιβιώσουν τα σημερινά κόμματα (λέμε τώρα...), είτε εκλείψουν ή μετασχηματισθούν.

Τί είναι αυτό που κάνει το ελληνικό μοντέλο να μοιάζει ξεπερασμένο και άρρωστο; Σε τί διαφέρει το δικό μας πολιτικό – οικονομικό σύστημα από εκείνα που, για την ώρα τουλάχιστον, διασώζονται εντός της ΕΕ; Γιατί η Ιταλία με ένα Πρωθυπουργό – διασκεδαστή μοιάζει πολύ ικανότερη να αντιδράσει στην τρέχουσα κρίση και γιατί η δική της οικονομία άνθισε τις προηγούμενες δεκαετίες, χωρίς να επηρεαστεί ούτε κατ' ελάχιστον από τις συνεχείς εναλλαγές κυβερνήσεων, τις αμέτρητες εκλογικές αναμετρήσεις και τους κυβερνητικούς συνασπισμούς που σχηματίζονταν το πρωί για να διαλυθούν... με το σούρουπο; Γιατί το Βέλγιο, που βρέθηκε πέρυσι σε βαθιά εσωτερική κρίση με πολιτικούς που ήθελαν να το “καντονοποιήσουν” όπως την Ελβετία, δεν μας ακολούθησε στην κρίση; Μήπως οι Δυτικο-ευρωπαίοι, στους οποίους διδάξαμε την Δημοκρατία, γνωρίζουν κάτι περισσότερο από εμάς, έχοντας κατορθώσει να αποσυνδέσουν εν πολλοίς τις οικονομίες τους και, εν τέλει, την ζωή τους, από τις επιλογές και τα σφάλματα των πολιτικών ηγεσιών τους;

Οι Γερμανοί αναθεώρησαν από πέρυσι το Σύνταγμά τους και όρισαν πως τα κρατίδια που συναπαρτίζουν την χώρα τους θα είναι υποχρεωμένα από το 2019 να έχουν μηδενικό έλλειμμα.

Και αν “οι Γερμανοί είναι Γερμανοί”, εγώ ομολογώ ότι εδώ και μερικές εβδομάδες αισθάνομαι τεράστια ζήλια για τους Ισπανούς. Όχι μόνο παίζουν καλύτερη μπάλα, αλλά έχουν και ένα πολιτικό σύστημα που αποδέχθηκε την πρόταση του Θαπατέρο για μία συνταγματική αναθεώρηση, στην οποία θα περιληφθούν συγκεκριμένοι αριθμοί για το όριο του ελλείμματος και που θα συμπληρωθεί από ένα νόμο, ο οποίος θα ορίζει την οροφή του δομικού ελλείμματος της Ισπανίας στην διάρκεια ενός οικονομικού κύκλου, στο 0,4% του ΑΕΠ.

Απλά πράγματα. Εφόσον η πολιτικο-οικονομική ελίτ “ εζυγίσθη, εμετρήθη και ευρέθη ελλειπής”, τώρα κάνει εμπράκτως την αυτοκριτική της. Ξεδοντιάζεται. Της αφαιρείται ένα μεγάλο κομμάτι εξουσίας. Με αυτό τον τρόπο, όποιος και αν εκλέγεται, ό,τι κι αν υπόσχεται, όσα σφάλματα και αν θελήσει να κάνει, θα υπάρχει πάντοτε ένας φράχτης εντός του οποίου θα είναι υποχρεωμένος να κινείται. Παραπέρα, δεν έχει. Κάποιος μπορεί να πει, ότι αυτό είναι περιορισμός της Δημοκρατίας. Εγώ θα απαντούσα, ότι μία χώρα που εκ των πραγμάτων έχει το προνόμιο να ανήκει σε μία μεγάλη, δημοκρατική Ευρώπη, με κατοχυρωμένα τα ανθρώπινα δικαιώματα, με διασφαλισμένη την πολιτική ομαλότητα, με ανεξιθρησκεία και με προσωπικές ελευθερίες, δεν χρειάζεται ασύδοτες ελίτ για να είναι δημοκρατική.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών

του Αντώνη Φουρλή
protagon.gr